SEAD ZUBANOVIĆ: Zar je moguće da narod koji pamti svoja stradanja – holokaust, ne može ili neće da shvati bol onih kojima je planetarni zulum - genocid učinjen! Nije nikakvo opravdanje to što je Jevrejskom opštinom u periodu agresije upravljao Jevrej koji je bio konvertit Srbin, a koji i danas o mnogo čemu odlučuje. Zar je više od pet vijekova zajedničkog življenja tako olahko zaboravljeno?! Šta, na kraju, znači ta šutnja? Da li je to možda odobravanje onoga što se desilo? Kako je tumačiti?! Pogotovo što Jevreji ne šute o svemu!

Nije lijepo biti nezahvalan onome ko ti učini dobročinstvo, dok je veoma ružno kada se na dobročinstvo uzvrati lošim postupkom. Vjernici u islamu kažu da onaj ko nije zahvalan ljudima, nije zahvalan ni Bogu.

Tragičnu sudbinu svih onih koji nisu bili kršćani u Španiji petnaestog vijeka, veoma humano je amortizovalo Osmansko carstvo prihvatajući te prognane narode, prvenstveno Jevreje, pa onda i muslimane, u svoje okrilje. Opljačkani, poniženi i protjerani, oni su se, po svojoj želji, bez ikakvih problema naseljavali širom te tadašnje ogromne islamske imperije. Mnogi od tih izbjeglih ljudi, žena i djece naselili su se po bosanskim gradovima, a posebno Sarajevu, kao velikom trgovačkom centru. Zahvaljujući bošnjačkoj muslimanskoj komšijskoj dobrodušnosti i svome radu, veoma brzo su postajali ravnopravni građani sa svim pripadajućim, neupitnim ljudskim pravima. Kroz vijekove zajedničkog življenja nije zabilježen ni jedan slučaj jevrejske ugroženosti zbog vjerske različitosti sa domicilnim pravovjernim stanovništvom, iz jednog osnovnog razloga: kur'ansko načelo je da ljudi upoznaju jedni druge i uvažavaju se u svojim različitostima.

Ni u teškim vremenima golgote, posebno Drugog svjetskog rata, Bošnjaci nisu komšije Jevreje prepuštali pogromu. Iako su Bošnjaci - i sami bili obespravljeni za vladavine NDH države Bosnom, činili su sve da se suprotstave njenoj genocidnoj politici i zaštite, za odstrjel predodređene sugrađane – Srbe, Jevreje i Rome! Suvišno je spominjati čuvenu Sarajevsku Hagadu i mnoge dokumente koji svjedoče tome. Nažalost, nedićevska vlada u Srbiji je, kako se sama hvalila, prva u Evropi „riješila“ židovsko pitanje, naravno ubijanjem, progonom i zatvaranjem u logore istih. Njemački i ustaški vojnici su također redom hapsili i deportovali u koncentracione logore prethodno opljačkane sarajevske jevrejske porodice. Bošnjaci su, rizikujući svoje živote, pokušavali i u dobroj mjeri uspijevali skriti neke od tih nesretnika, o čemu se i dan-danas pišu knjige i snimaju filmovi. U ovoj, za sada posljednjoj, velikonacionalističkoj srpsko-crnogorskoj agresiji od 1992. do 1995. godine, Jevreji nisu učestvovali. Organizovanim konvojima su u ogromnoj većini napustili Sarajevo i Bosnu, ostavljajući svoje kuće i stanove. Od granatiranja i požara, a posebno od četničke pljačke odbranili su ih komšije Bošnjaci, tako da su svoje vlasnike, po njihovom povratku, dočekale većinom u ispravnom stanju.

Čemu ovaj ovako opširan uvod?

Pa, bolna je činjenica da za četiri godine opsade glavnog grada Bosne i Hercegovine ono malo Jevreja što je ostalo, a ni poslije povratka iz inostranstva mnogih od njih, nikada nije izdato ni jedno saopštenje kojim oni, Jevreji, kao građani ove države i njenog glavnog grada, osuđuju srpsko-crnogorsku agresiju i planetarne ratne zločine počinjene nad Bošnjacima, njenom većinskom stanovništvom. Zar je moguće da narod koji pamti svoja stradanja – holokaust, ne može ili neće da shvati bol onih kojima je planetarni zulum - genocid učinjen! Nije nikakvo opravdanje to što je Jevrejskom opštinom u periodu agresije upravljao Jevrej koji je bio konvertit Srbin, a koji i danas o mnogo čemu odlučuje. Zar je više od pet vijekova zajedničkog življenja tako olahko zaboravljeno?! Šta, na kraju, znači ta šutnja? Da li je to možda odobravanje onoga što se desilo? Kako je tumačiti?! Pogotovo što Jevreji ne šute o svemu!

Hvala, gospodine Jakobe! Ne samo da niste za ovih dvadeset i pet godina javno osudili agresore i agresiju, nego svjesno između zločinaca i žrtava genocida stavljate znak jednakosti! I ne samo to.

Veoma su glasno i sa pozitivnim međunarodnim sudskim epilogom odbranili svoje pravo na učešće u vlasti! Istrajali su u zaštiti svog građanskog prava, što je za pohvalu. Njihovo prisustvo u javnom životu daleko nadmašuje brojnost, ali to je stvar sposobnosti. Demokratija je utakmica u kojoj svi imaju pravo tražiti svoju šansu! Veoma afirmativno zvuči naslov nedavnog intervjua gospodina Jakoba Fincija, predsjednika Jevrejske zajednice, datog novinarki Kate Bartlett:

„Jevrejska zajednica u BiH: Ovo je najsigurnija država za nas.“
Međutim, u nastavku teksta gospodin Finci kaže: „U Bosni su ljudi previše zauzeti mržnjom među Srbima, Hrvatima i Bošnjacima, tako da na Jevreje niko ne obraća mnogo pažnje. To ne znači da nas vole, nego su jednostavno previše zauzeti da mrze jedni druge!“

Hvala, gospodine Jakobe! Ne samo da niste za ovih dvadeset i pet godina javno osudili agresore i agresiju, nego svjesno između zločinaca i žrtava genocida stavljate znak jednakosti! I ne samo to. U javnoj raspravi o, po nekima spornoj odluci naziva škole, vaša zajednica uzima sebi za pravo da Bošnjaka Mustafu Busuladžića okarakteriše kao fašistu! Čovjeka koji je dokazano bio i antikomunista i antifašista. I to zbog dvije rečenice u kojima on piše o svjetski opšte poznatoj jevrejskoj osobini lihvarenja i upozorava Bošnjake da sa trgovinom na takav način moraju prekinuti, napominjući ih da je lihvarenje, odnosno kamata, vjerskim zakonom, šerijatom, muslimanima zabranjeno. Razne špekulacije, vještačko podizanje cijena i podvaljivanje su, mora se priznati, bile osobine svojstvene jevrejskom stanovništvu širom Evrope pred Drugi svjetski rat. Zbog duga od dvije ili tri fasunge, mjesečne namire, mnoge porodice, u tom vremenu velike ekonomske krize su ostajale bez kuća i stanova kojima su bile primorane garantovati vraćanja duga. Jevrejski trgovci su kamatama uvećavali dugove nezaposlenih ljudi, sudovi na osnovu toga donosili odluke i tako stvarali armiju beskućnika. Na tu nepravdu je gospodin Busuladžić upozoravao Bošnjake, rekavši da su u svojoj pohlepi nadmašili i Židove, kojih tada više nema, i da oni, muslimani, tuđim ponašanjem ne mogu pravdati sebe. Žalosno je da se ubistvo jednog nevinog, vrhunskog bošnjačkog intelektualca, koji je osuđen od strane komunističke vlasti bez prava na advokata ili bilo kakvu drugu pravnu pomoć, danas pokušava na takav način opravdati.

Prilika je ovo da se kaže da ove dvije savjetodavne rečenice upućene Bošnjacima, nisu bile presudan razlog donošenja odluke Prijekog suda o strijeljanju rahmetlije. Nije razlog strijeljanju ni njegovo angažovanje na radio stanici grada Rima u periodu od 1941. do 1942. godine. Nije Busuladžić strijeljan ni zbog knjige naslova „Položaj muslimana u Sovjetskoj Rusiji“. Mustafa Busuladžić je ubijen jer je pokušavao osvijestiti svoj, stalnim genocidima izhavješteni narod i zaštiti ga od bukvalno prijetećeg fizičkog nestanka, po svaku cijenu. Lobirao je po svijetu tražeći načina da vojno organizuje svoje sunarodnjake kako bi prestali biti žrtve pokolja, kao što je bio onaj u Istočnoj Bosni. Njegova krivica je bila i to što je pokušavao osvijestiti Bošnjake napominjući ih da budu tolerantni samo prema onima koji su tolerantni prema njima. Upozoravao ih je futuristički, kao što je to mnogo kasnije u svojim pjesmama činio i Mehmedalija Mak Dizdar, na činjenicu da će ih ponovo klati oni koji su ih i prije klali, ako im se ne suprotstave, što je na kraju i njihova vjerska farz obaveza, i napomenuo da su ti koljači nejači, u ravnopravnoj muškoj borbi, obične kukavice!

Poznavajući rahmetli poliglotu i profesora Mustafu Busuladžića kroz njegove principe, gotovo je sigurno da bi on, da je živ, sada javno apelovao da, nakon svega, Jevreji zatraže oprost od Bošnjaka i da to učine, prije svega, zbog sebe samih.

Ni u teškim vremenima golgote, posebno Drugog svjetskog rata, Bošnjaci nisu komšije Jevreje prepuštali pogromu. Iako su Bošnjaci - i sami bili obespravljeni za vladavine NDH države Bosnom, činili su sve da se suprotstave njenoj genocidnoj politici i zaštite, za odstrjel predodređene sugrađane – Srbe, Jevreje i Rome! Suvišno je spominjati čuvenu Sarajevsku Hagadu i mnoge dokumente koji svjedoče tome.