Karl Liebknecht govori na mitingu
PORAZ NJEMAČKE REVOLUCIJE (6)
Autor: Akademik prof. dr. Adamir Jerković
Objavljeno: 19. May 2023. 13:05:09
Od danas 9. maja, koji se u svijetu obilježava kao Dan pobjede, redakcija Bošnjaci.net počinje objavljivanje feljtona o usponu i padu nacizma. U talasu jačanja desnih tendencija i fašizma u svijetu, skoro da je neprimjetno prošao „jubilej“ mračne ideologije – 90 godina od dolaska na vlast Nacionalsocijalističke radničke partije Njemačke (NSDAP). U Berlinu je 30. januara 1933. nacizam stupio demokratskim putem na političku scenu, sa koje će biti nemilosrdno „izbrisan“ 1945. godine. Hitler i nacisti su završili u blatu historije 8 / 9. maja 1945. kada je general Wilhelm Keitel potpisao bezuvjetnu kapitulaciju pred nadirućim jedinicama sovjetske i savezničkih armija iz antihitletrovske koalicije, kojima je pripadao i NOP Jugoslavije. Za 12 godina koliko su nacisti bili na vlasti na nišanu te mračne ideologije i fašističke države koju su stvorili, našli su se cijeli narodi. Genocid je učinjen nad milionima Jevreja, a na udaru su se našli i druge etničke, vjerske i političke skupine. Među njima Sloveni, Romi i drugi narodi koje su nacisti smatrali manje vrijednim. Stradali su i politički neistomišljenici – komunisti, socijaldemokrati, disidenti, ratni zarobljenici, homoseksualci, Jehovini svjedoci i mentalno i fizički onesposobljeni – napisao je akademik dr. Adamir Jerković. Jesu li fizičkim uništenjem Hitlera, Musolininija, i kasnije pogubljenjima njihovih doglavnika u Nürnberškim procesima, splasnule fašističke ideje? Nacizam / fašizam je pobijeđen, ali nije uništen. U svijetu se danas pomaljaju ostaci poraženih snaga uz, čini se, nedovoljne reakcije država pobjednica. Poljednji srpski genocid u Srebrenici nad Bošnjacima BiH u kome je za pet dana ubijeno blizu 9000 muškaraca i dječaka, o tome svjedoči bez ostatka.


PORAZ NJEMAČKE REVOLUCIJE (6): Nemiri unutar radničkog pokreta između većinskih socijademokrata i revolucionara kulminirao je poslije krvavog Božića. Stvorena je Komunistička partija Njemačke koja je nastala iz revolucionarne spartakističke grupe koja je izgradila svoju platformu unutar nezavisne socijaldemokratije. Sada je došlo do organizacionog odvajanja od Nezavisne socijaldemokratske partije. Posljednja Zemaljska konferencija Spartakističkog saveza počela je 30. decembra a 1. 1. 1919. je objavljena odluka o formiranju Komunističke partije Njemačke. Prethodno su na Zemaljskoj konfereciji kritizirani stavovi Nezavisne socijaldemokratske partije za koju je Karl Libknecht rekao da je u krizi, a Rosa Luxembrug je podnijela program Komunističke partije Njemačke, koja je odbacila „svaku iluziju o perspektivi brze pobjede revolucije... jednostavno nastupio je trenutak kada se imperijalizam, truho iznutra, morao srušiti kao kolos na glinenim nogama, a ono što je zatim došlo bio je pokret više ili manje haotičan, zbrkan, veoma malo svjestan“. Rosa Luxemburg je realno sagledavala situaciju u radničkom pokreta Njemačke.

U isto vrijeme na drugoj strani, dolazi do konsolidacije i reorganizacije kontrarevolucionarnih snaga. Nemiri su nastavljeni i prvih dana naredne godine. U januaru 1919. došlo je do zaoštravanja situacije u Njemačkoj. Buknuo je Spartakistički ustanak koji su predvodili Karl Liebknecht, Rosa Luxemburg, Leon "Leo" Jogiches (Leo Jogihes) i Clara Zetkin (Klara Cetkin).

Krah Sparatkovog ustanka

Atmosfera je bila prepuna napetosti a proletarijat konsterniran kada je socijaldemokratska vlada saopćila 4. januara 1919. da je smjenila šefa berlinske policije Emila Ajhorna (Emil Eichhorn), koji je uživao veliku popularnost među revolucionarnim radnicima svih nijansi zbog svog ličnog integriteta i istinske odanosti radničkoj klasi. Njegov položaj smatran je bedemom protiv kontrarevolucionarne zavjere i bio je trn u oku reakcionarnih snaga. Eichhorn je bio član Nezavisne socijaldemokratske partije, a operacija čišćenja je nastupila poslije napuštanja nezavisnih socijaldemokrata iz vlade koju je kontrolirao MSPD. Emil Eichhorn je bio blizak „revolucionarnim prvacima“. Uslijedili su protesti i demonstracije protiv vlade koju su 6. januara 1919. godine organizirali komunisti, nezavisni socijaldemokrati i izvršni odbor savjeta radnika i vojnika. Ove demonstracije su prerasle u svojevrstan protest naroda protiv vlade. Oni su tražili razoružavanje kontrarevolucionara i frajkora. Chris Harman, autor knjige „Izgubljene revolucije“, koja je izašla 1982. godine piše:
"Radnici iz Berlina su dočekali vijest da je Eichhorn otpušten sa ogromnim bijesom. Osjetili su da je otpušten zato što je stao na njihovu stranu protiv napada desnice... Eichhorn je odgovorio odbijanjem da napusti sjedište policije. Insistirao je na tome da ga je imenovala berlinska radnička klasa i da ga može smijeniti samo ona.“

U demonstracijma su revolucionarni radnici zauzeli policijske stanice i sjedište glasila socijaldemokrata Vorwärts (čitaj forverc, Naprijed). Vrlo kratko Berlin je pao u ruke sparatkovaca. Čini se da revolucionari, pa ni komunisti, nisu tačno znali da li izvesti oružanu revoluciju ili ići na izbore. Vladala je podijeljenost u pogledu perspektiva dalje borbe. Samo pet- šest dana ranije na osnivačkom kongresu Komunističke partije Rosa Luxembrurg je odbacila sve iluzije o brzoj pobjedi revolucije i založila se kao i Karl Liebknecht za izlazak na izbore i prihvatanje Nacionalne skupštine, dok je većina bila za slijeđenje revolucionarnih metoda kao garanta da se neće nasukati na parlamentarni sprud.

Umorstvo Rose Luxembrug i Karla Liebknechta

Njemačka vlada Friedricha Eberta, carska vojska i desničarske paravojne trupe, tzv. frajkori, suprotstavili su se oružano ustanicima. Nakon nekoliko dana pregovaranja između vlade i naoružanih radikalnih grupa i relativnog primirja komesar za odbranu Gustav Noske je prešao u protivnapad kada se svom silinom obrušio na revolucinare. Sparakov savez je bio glavna meta napada.

Kontrarevolucionari su kontaminirali javnost pričom o moralnoj degenraciji protivničke strane. U opticaju su bile razne gadosti kao npr. kako pobunjenici „podruštvljavaju žene“ i vrše degeneraciju majke i supruge. Paravojne jedinice tzv. „Freikorps“ (Frajkori), dobrovoljački odredi i plaćenici su za 5 maraka dnevno, ugušili u krvi radnički ustanak u januaru 1919. godine. Svirepo su 15. januara 1919. pretukli i ubili spartakstinju, komunistkinju i revolucionarku Rozu Luksembrurg (Rosa Luxemburg), koja je napisala pred svoju smrt članak u listu Die rote fahne „Red vlada u Berlinu“ Naravno, koristila je posprdno kontrarevolucionarnu parolu.

„Vi tupoglavi dželati. Vaš red je izgrađen na pijesku, Već sutra će se revolucija 'uzdići u buri' i obznaniće na vaš užas i uz zvuke trube: bila sam, jesam i biću“.

Zajedno sa Rosom Luxemburg je ubijen njenog saborac Karl Liebknecht. Ustanak je bio ugušen na najsuroviji i najbrutalniji način. Ubicama nije suđeno pred civilnim već pred vojnim sudom, zašto se zalagao predsjednik Friedrich Ebert. Ovaj cirkus od suđenja proizveo je blage kazne za počinioce zločina. Njemačka revolucija je poražena i radnički pokret je pretrpio najnemilosrdnije udarce. Uoči smrti Karl Liebknecht je u listu Die rote Fahne (Crvena zastava) osudio divljački progon revolucionarnih radnika i spartakovaca uz konstataciju prepunu pouzdanja: „Danas pobijeđeni, sutra će biti pobjednici!“

Samo nekoliko dana iza toga organizirani su izbori za Reichstag na kojima su pobjedu odnijele umjerene snage. Vajmarska republika je uspostavila polupredsjednički sistem. I dok se debatovalo u Weimaru trajale su još uvijek borbe po cijeloj zemlji.

Friedrich Ebert je tražio izbore. Pošlo mu je za rukom da ih raspiše nekoliko dana iza toga. Tako su udareni temelji parlamentarizma u Njemačkoj, što mu je i bio cilj, jer je nad Njemačkom lebdjela opasnost socijalističke revolucije. Izborima za Nacionalnu skupštinu nestali su tragovi revolucije od 9. novembra. Centralni savjet socijalističke republike, izabran na općem kongresu savjeta radnika i vojnika prepustio je svoja ovlašćenja Nacionalnoj skupštini. Ona se sastala 6. februara 1919. godine u Weimaru. Skupština je trebalo ponovo da normalizira rad vladinih organa u okviru demokratske zakonitosti. Pet dana kasnije Skupština je izabrala Friedricha Eberta za predsjednika republike, dok je drugi socijaldemokrata Gustav Scheidemann dobio mandant za formiranje koalicionu vladu uz učešće Socijaldemokratske partije, katoličnog Centra i Demokratske partije.

U isto vrijeme u Francuskoj su vođeni pregovori od 18.1.1919. do 21.1.1920. koji su završili potpisivanjem Versajskog mirovnog sporazuma.

U najkraćem, Nijemci su bili prisiljeni na prihvatanje drastičnog smanjenjenja svoje vojske uz velike ratne reparacije (5 milijardi dolara) i "klauzulu o krivici za rat". Njemačka je morala pristati na teritorijalne ustupke Fracuskoj i Belgiji, 15-godišnju upravu Lige naroda nad područjem Saara, predaju svojih kolonija i na brojne druge ustupke koje ovdje ne pominjem s obzirom da to nije tema feljtona. Nakon revolucionarnih događaja u Njemačkoj, koji su završeni krahom Spartakovog ustanka, prvi predsjednik Friedrich Ebert iz MPSD je potpisao 11. avgusta 1919. godine novi njemački ustav.

(Sutra: Stanje vrenja)