Pomenuta presuda nedvosmisleno manifestira institucionalnu opredijeljenost Republike Srbije da ustraje u zloupotrebi principa univerzalne nadležnosti te selektivnoj i nedosljednoj primjeni bilateralnih sporazuma i protokola koji su zaključeni između Bosne i Hercegovine i Republike Srbije s ciljem unaprjeđenja saradnje nadležnih institucija u procesuiranju osumnjičenih za ratne zločine (podsjećamo na prethodna hapšenja Ilije Jurišića, Ejupa Ganića, Jovana Divjaka i dr. državljana Bosne i Hercegovine po međunarodnim potjernicama iz Republike Srbije, dok se presuđeni zločinac Novak Đukić slobodno kreće po Republici Srbiji). Presuda Višeg suda u Beogradu, također, predstavlja još jedan u nizu od snažnih udaraca na kontinuirano uložene napore mnogobrojnih društvenih i političkih aktera u stvaranju pretpostavki za suočavanje sa prošlošću i izgradnji bolje budućnosti između Bosne i Hercegovine i Republike Srbije.

VKBI osuđuje donošenje prvostepene presude Višeg suda u Beogradu od 06.07.2020. godine kojom je osudio Huseina Mujanovića, državljanina Bosne i Hercegovine i bivšeg pripadnika Armije Republike BiH za navodno krivično djelo ratnog zločina protiv civilnog stanovništva tokom 1992. godine počinjeno na teritoriji Bosne i Hercegovine i izrekao kaznu zatvora u trajanju od 10 godina. Pomenuta presuda nedvosmisleno manifestira institucionalnu opredijeljenost Republike Srbije da ustraje u zloupotrebi principa univerzalne nadležnosti te selektivnoj i nedosljednoj primjeni bilateralnih sporazuma i protokola koji su zaključeni između Bosne i Hercegovine i Republike Srbije s ciljem unaprjeđenja saradnje nadležnih institucija u procesuiranju osumnjičenih za ratne zločine (podsjećamo na prethodna hapšenja Ilije Jurišića, Ejupa Ganića, Jovana Divjaka i dr. državljana Bosne i Hercegovine po međunarodnim potjernicama iz Republike Srbije, dok se presuđeni zločinac Novak Đukić slobodno kreće po Republici Srbiji). Presuda Višeg suda u Beogradu, također, predstavlja još jedan u nizu od snažnih udaraca na kontinuirano uložene napore mnogobrojnih društvenih i političkih aktera u stvaranju pretpostavki za suočavanje sa prošlošću i izgradnji bolje budućnosti između Bosne i Hercegovine i Republike Srbije.

Svjesni da - pored svrhe postojanja i primarne uloge međunarodnih i državnih mehanizama i instrumenata u kontekstu procesuiranja najtežih krivičnih djela počinjenih za vrijeme trajanja oružanih sukoba, preciznije rečeno oružane agresije Srbije na Bosnu i Hercegovinu- primjena principa univerzalne nadležnosti ima komplementarni zadatak da doprinese sprečavanju kulture nekažnjivosti počinilaca najtežih krivičnih djela, potrebno je naglasiti da princip univerzalne nadležnosti nije i ne smije biti primarni osnov utvrđivanja krivične nadležnosti, već se njemu mora pribjegavati u krajnjoj nužnosti. U konkretnom slučaju, ne uzimajući u obzir opterećeni kontekst i zamršenu slojevitost odnosa sa Bosnom i Hercegovinom, zasnivanje primarne nadležnosti pravosudnih organa Republike Srbije na osnovu principa univerzalne nadležnosti radi procesuiranja državljanina Bosne i Hercegovine, unatoč postojanja relevantnih bilateralnih sporazuma između Bosne i Hercegovine i Republike Srbije i Protokola o saradnji u progonu osumnjičenih za ratne zločine, zločine protiv čovečnosti i zločin genocida koji je potpisan 2013. godine između Tužilaštva Bosne i Hercegovine i Tužilaštva za ratne zločine Republike Srbije, predstavlja pravno nasilje i grubu zloupotrebu primjene principa univerzalne nadležnosti te selektivan, nedobronamjeran i destruktivan pristup u primjeni važećih sporazuma i Protokola. Istovremeno, u period od 2016. do 2019. godine pravosudni organi Republike Srbije su podigli 23 optužnice u predmetima ratnih zločina, od kojih je 19 ustupila Bosna i Hercegovina. Pomenuta zloupotreba primjene principa univerzalne nadležnosti postaje još eklatantnija ako se ima na umu da su nadležne institucije Bosne i Hercegovine u skladu sa važećim sporazumima i Protokolom u tri navrata zahtijevale od Republike Srbije izručenje Huseina Mujanovića radi krivičnog gonjenje pred nadležnim pravosudnim organima Bosne i Hercegovine, isti su odbijeni. Dodatno, u konkretnom slučaju, postoje osnovane sumnje u nezavisnost i nepristrasnost pravosudnih organa Republike Srbije koji su proveli postupak, pravičnost postupka u smislu člana 6. Evropske konvencije o ljudskim pravima i slobodama, uključujući prava na djelotvornu odbranu.



Ovakvim postupanjem, te istrajavanjem na provođenju cjelokupnog krivičnog postupka na osnovu upitne nadležnosti u konkretnom slučaju, koje je rezultiralo prvostepenom osuđujućom presudom, Republika Srbija nedvosmisleno i suštinski podriva suverenitet Bosne i Hercegovine, doprinosi daljnjoj destabilizaciji i fragmentaciji bosansko-hercegovačkog društveno-političkog tkiva te dodatno usložnjava odnose unutar i izvan Bosne i Hercegovine, oprimjeruje deficitarnost u osiguranju vladavine zakona i nezavisnosti pravosuđa, uključujući nepoštivanje preuzetih obaveza u smislu dobronamjerne, dosljedne i neselektivne primjene zaključenih bilateralnih sporazuma i Protokola, te ultimativno čini upitnim deklarativnu opredijeljenost Republike Srbije u izgradnji dobrosusjedskih odnosa sa Bosnom i Hercegovinom, očuvanju regionalne stabilnosti i ispunjavanju ključnih kriterija za pridruživanje Evropskoj Uniji.

VKBI primjećuje da izricanje presude protiv Huseina Mujanovića, uz sve ostale koordinirane aktivnosti, uključujući anticipirane kvazinaučne i revizinostičke Izvještaje o dešavanjima u Srebrenici i Sarajevu koje je naručila Vlada entiteta Republike Srpske, dolazi neposredno pred obilježavanja bolne 25. godišnjice od izvršenja genocida u Srebrenici za koji je pred Međunarodnim sudom pravde u Hagu utvrđena odgovornost kako Srbije, tako i entiteta Republike Srpske.
Da li će pravosudni organi Bosne i Hercegovine (kantonalni, entitetski, državni) primjeniti reciprocitet i početi hapsiti i osuđivati građane Srbije koji su učestvovali u agresivnim vojnim operacijama od 1991-1995. godine na teritoriji BIH, a koji budu ulazili u Bosnu i Hercegovinu, ostaje da se vidi.

U svakom slučaju nadležne institucije države Bosne i Hercegovine imaju obavezu do krajnjih granica ustrajati da se Husein Mujanović vrati u BiH jer je po navedenim pitanjima vlast u Srbiji već odavno prešla “crvenu liniju”.