Kolumne
BRATOUBISTVO IZNAD GENOCIDA: KAKO JE HANDKE SRBIMA REKAO DA SU GORI OD NACISTA — A ONI GA SLAVE
|
|
Autor: Esad Širbegović
Objavljeno: 23. May 2025. 15:05:28
Peter Handke — islamofob, negator genocida i simbol intelektualne bijede savremene Evrope — ponovo je šokirao javnost izjavom datom 15. aprila 2025. u intervjuu za austrijsku javnu televiziju ORF. U emisiji, Handke je otvoreno negirao Genocid u Srebrenici, tvrdeći da se nije radilo o genocidu, već o „bratoubistvu“.
„Mislim da se dogodilo bratoubistvo. To je mnogo gore.“
„Genocid je pravni termin,“ kazao je s hladnokrvnom sigurnošću. „Ali bratoubistvo je biblijski pojam. I to je to. To je tragedija, to je skandal.“
Njegove riječi nisu pjesnička figura ni retorička ekstravagancija. To je svjesna, ideološki motivisana manipulacija — pokušaj da se najteži zločin protiv čovječnosti prepakira u teološku zamku. Time Handke ne samo da negira pravnu stvarnost genocida, već uvodi novu, opasniju hijerarhiju zločina: onu u kojoj je „bratoubistvo“ teži grijeh od genocida, jer tako stoji u Bibliji.
U toj konstrukciji, genocid se trivializira, sam Holokaust se trivializira i to uz asistenciju austrijske države - ORF je državna ustanova .
ORF i institucionalno poricanje
Austrijska državna televizija, davši Handkeu platformu da trivijalizira i sam Holokaust, postala je medijski saučesnik u ovom teološko-političkom zločinu. I to u državi gdje je poricanje Holokausta kažnjivo zatvorom. Pa ipak, Handke ostaje nekažnjen.
Zašto? Zato što njegova konstrukcija služi — ona pruža bijelim evropskim društvima mit o božanskom zakonu koji njihove zločine oslobađa pravne odgovornosti. U toj priči, Evropa postaje moralno čista.
Ćutanje kao saučesništvo
Posebno zlokobno bilo je ponašanje voditeljice emisije, čije ćutanje nije bilo izraz neutralnosti, već političke odluke. To je bilo saučesništvo. Time nije relativiziran samo Genocid nad Bošnjacima, već i sam Holokaust.
Jer ako je „bratoubistvo“ teži zločin od genocida, a Holokaust je — prema svim međunarodnim pravnim standardima — bio genocid, onda, prema Handkeu, Srbi nisu oslobođeni krivice, već im se dodjeljuje moralno još teže breme. I dok su srpski mediji slavodobitno svi sretni izvještavali o njegovom negiranju genocida kao o aktu „rehabilitacije“, Handke ih je u stvarnosti označio kao počinioce zločina goreg od onoga kojeg su počinili nacisti.
Paradoks koji je većini promakao zapravo razotkriva duboku perverziju evropske intelektualne elite: Srbi bivaju iskorišteni da bi se bijela Evropa oprala krivice za Holokaust.
Srbi kao plemeniti divljaci
U svojoj potrazi za nekakvom iskonskom autentičnošću, Handke briše unutrašnje razlike i složenosti srpskog društva, prikazujući „srpski narod“ kao jednodimenzionalnu, gotovo mitsku zajednicu. Idealizira ih kroz prizmu zapadnog kolonijalnog pogleda, predstavljajući ih kao „plemenite divljake“, a sebe postavlja u ulogu njihovog zapadnog zaštitnika i tumača. Međutim, kada Handke govori o „Srbima“ ili „Srbiji“, on zapravo romantizira i opravdava velikosrpski nacionalizam – ideologiju, a ne narod u njegovoj stvarnoj raznolikosti.
Jedan od najjasnijih primjera ideološkog poistovjećivanja Petera Handkea s velikosrpskim nacionalizmom nalazi se u njegovoj knjizi Sommerlicher Nachtrag zu einer winterlichen Reise (Ljetni dodatak jednome zimskom putovanju). U njoj Handke povlači uznemirujuću paralelu: srpske snage koje su pod komandom Radovana Karadžića opsjedale Sarajevo poredi s pripadnicima domorodačkih američkih plemena koja su pružala otpor kolonijalnom osvajanu. Po njegovom tumačenju, i jedni i drugi su borci sa brda koji se brane od “okupatora” u dolini—lažno prikazani kao agresori, bilo u zapadnim medijima, bilo u holivudskim filmovima.
Ali ispod te tobožnje empatije krije se nešto daleko problematičnije. Handke ne samo da izvrće uloge napadača i žrtve, već i Srbe smješta u kolonijalni stereotip “plemenitog divljaka”. Umjesto da im prizna političku odgovornost i složenost, on ih pretvara u mitske, nagonske figure otpora. Nasilje nad civilima u Sarajevu prikazuje kao iskonsku, gotovo poetsku borbu protiv imperije.
Ne vidi genocid, nego neki izmišljeni drevni primitivni zov zemlje. U toj naraciji Srbi nisu savremeni građani nego arhetipski ratnici, vođeni instinktom, a ne razumom - plemeniti divljaci.
Evropsko pranje ruku
Handke ne brani Srbe. On ih instrumentalizira. Kroz njih, Evropa pere krvave ruke — od Auschwitza do Alžira, od Konga do Ruande. Handkeova teološka semantika je alhemija evropske savjesti, koja pokušava krivicu prenijeti na muslimane, Jevreje, i „balkanske divljake“.
U toj matrici, Evropa ne priznaje odgovornost — ona je premješta. U toj ideološkoj matrici, Jevreji sigurno nisu braća Handkeovim Evropljanima. Prema tome u Holokaustu, ubijani nisu bili „braća“, nego „drugi“. Jevreji, dakle, nisu dio „njihovog“ naroda. Zato je, u toj logici, genocid manja „tragedija“, a više nesretna epizoda. Nasuprot tome, bratoubistvo među „braćom“ postaje ultimativni božanski zločin.
Od Srebrenice do Gaze
Handkeov narativ se priprema za novu aplikaciju — u Palestini – kada za to dođe trenutak. U toj logici „bratoubistva“, ono što se danas dešava u Gazi ne bi bio genocid, već tužan sukob između „braće“ – Jevreja i Palestinaca, oba semitska naroda. Kao što je Bošnjacima oduzeo status naroda, tako bi i Palestincima mogao biti negiran politički identitet, svodeći ih na biblijske likove u drevnoj porodičnoj drami.
Na taj način, stvarna politička i vojna represija prikazuje se kao sudbina, a ne kao zločin. Odgovornost nestaje, a nasilje se prikazuje kao neizbježna tragedija.
Ali prema Rimskom statutu i Konvenciji o genocidu, takva mistifikacija nema nikakvu težinu. Genocid je jasno definisan, pravno prepoznat i kažnjiv. Handkeovo zamjenjivanje zakona religijskim metaforama nije samo pravno pogrešno – to je moralno opasno.
Pokušaj da ga zamijeni teološkom metaforom je pravno besmislen i moralno opasan.
Logika budućeg nasilja
Iza ove retoričke magle krije se ozbiljna strategija. Ako se bratoubistvo predstavi kao veći zločin, i ako se bude tvrdilo (a sigurno hoće) da su ga počinili Jevreji (u Gazi), tada se omogućava moralna rehabilitacija nacističkih potomaka. Handkeovi Austrijanci i Nijemci više nisu najgori zločinci u istoriji — taj status se prebacuje drugima. Već ga je prebacio Srbima, koje navodno voli; prebaciće ga i Jevrejima i naravno muslimanima.
Ta logika već postoji u javnom diskursu. Benjamin Netanyahu je već izjavio da je palestinski muftija bio taj koji je dao Hitleru ideju o Holokaustu. Ovaj apsurdni revizionizam sada dobija svoju teološko-ideološki framework kroz Handkea.
Handkeova konstrukcija bratoubistva tako postaje zamka — klopka u kojoj bratoubice automatski postaju veći zločinci od počinilaca “normalnog genocida”. A ko su braća, a ko nisu, naravno odlučuju bijeli Evropljani.
Nobelovac nasilja
Peter Handke nije dobio Nobelovu nagradu uprkos svojim stavovima, već upravo zbog njih. Njegovo poetsko uzdizanje nasilja nad muslimanima nije neobična književna poza, već ideološka priprema za novo poglavlje evropske historije — ono u kojem genocid ponovo postaje moguć, ovaj put pod plaštom teološkog opravdanja. To vidimo sad u Palestini i vjerovatno uskoro opet u Evropi.
ORF intervju i dalje ostaje dostupan. Austrijska država i dalje šuti. To je tlo na kojem genocidi ponovo postaju zamislivi, pa i prihvatljivi.
Nobelova nagrada Handkeu nije bila nesporazum niti književna greška – bila je svjesna politička odluka. Time je međunarodna zajednica nagradila pogled na svijet u kojem nasilno protjerivanje muslimana iz Evrope nije zločin, već kulturni projekt. U Handkeovoj viziji, Srbi nisu oslobođeni krivice, njima prebacuje mnogo gore breme od onoga kojeg nose potomci nacista. Tako ih pretvara u simbol: ne stvarne ljude, ni žrtve ni počinioce, već vječne divljake koji su počinili najgori moguci zločin - onaj Božiji - a oni ga slave.
„Mislim da se dogodilo bratoubistvo. To je mnogo gore.“
„Genocid je pravni termin,“ kazao je s hladnokrvnom sigurnošću. „Ali bratoubistvo je biblijski pojam. I to je to. To je tragedija, to je skandal.“
Njegove riječi nisu pjesnička figura ni retorička ekstravagancija. To je svjesna, ideološki motivisana manipulacija — pokušaj da se najteži zločin protiv čovječnosti prepakira u teološku zamku. Time Handke ne samo da negira pravnu stvarnost genocida, već uvodi novu, opasniju hijerarhiju zločina: onu u kojoj je „bratoubistvo“ teži grijeh od genocida, jer tako stoji u Bibliji.
U toj konstrukciji, genocid se trivializira, sam Holokaust se trivializira i to uz asistenciju austrijske države - ORF je državna ustanova .
ORF i institucionalno poricanje
Austrijska državna televizija, davši Handkeu platformu da trivijalizira i sam Holokaust, postala je medijski saučesnik u ovom teološko-političkom zločinu. I to u državi gdje je poricanje Holokausta kažnjivo zatvorom. Pa ipak, Handke ostaje nekažnjen.
Zašto? Zato što njegova konstrukcija služi — ona pruža bijelim evropskim društvima mit o božanskom zakonu koji njihove zločine oslobađa pravne odgovornosti. U toj priči, Evropa postaje moralno čista.
Ćutanje kao saučesništvo
Posebno zlokobno bilo je ponašanje voditeljice emisije, čije ćutanje nije bilo izraz neutralnosti, već političke odluke. To je bilo saučesništvo. Time nije relativiziran samo Genocid nad Bošnjacima, već i sam Holokaust.
Jer ako je „bratoubistvo“ teži zločin od genocida, a Holokaust je — prema svim međunarodnim pravnim standardima — bio genocid, onda, prema Handkeu, Srbi nisu oslobođeni krivice, već im se dodjeljuje moralno još teže breme. I dok su srpski mediji slavodobitno svi sretni izvještavali o njegovom negiranju genocida kao o aktu „rehabilitacije“, Handke ih je u stvarnosti označio kao počinioce zločina goreg od onoga kojeg su počinili nacisti.
Paradoks koji je većini promakao zapravo razotkriva duboku perverziju evropske intelektualne elite: Srbi bivaju iskorišteni da bi se bijela Evropa oprala krivice za Holokaust.
Srbi kao plemeniti divljaci
U svojoj potrazi za nekakvom iskonskom autentičnošću, Handke briše unutrašnje razlike i složenosti srpskog društva, prikazujući „srpski narod“ kao jednodimenzionalnu, gotovo mitsku zajednicu. Idealizira ih kroz prizmu zapadnog kolonijalnog pogleda, predstavljajući ih kao „plemenite divljake“, a sebe postavlja u ulogu njihovog zapadnog zaštitnika i tumača. Međutim, kada Handke govori o „Srbima“ ili „Srbiji“, on zapravo romantizira i opravdava velikosrpski nacionalizam – ideologiju, a ne narod u njegovoj stvarnoj raznolikosti.
Jedan od najjasnijih primjera ideološkog poistovjećivanja Petera Handkea s velikosrpskim nacionalizmom nalazi se u njegovoj knjizi Sommerlicher Nachtrag zu einer winterlichen Reise (Ljetni dodatak jednome zimskom putovanju). U njoj Handke povlači uznemirujuću paralelu: srpske snage koje su pod komandom Radovana Karadžića opsjedale Sarajevo poredi s pripadnicima domorodačkih američkih plemena koja su pružala otpor kolonijalnom osvajanu. Po njegovom tumačenju, i jedni i drugi su borci sa brda koji se brane od “okupatora” u dolini—lažno prikazani kao agresori, bilo u zapadnim medijima, bilo u holivudskim filmovima.
Ali ispod te tobožnje empatije krije se nešto daleko problematičnije. Handke ne samo da izvrće uloge napadača i žrtve, već i Srbe smješta u kolonijalni stereotip “plemenitog divljaka”. Umjesto da im prizna političku odgovornost i složenost, on ih pretvara u mitske, nagonske figure otpora. Nasilje nad civilima u Sarajevu prikazuje kao iskonsku, gotovo poetsku borbu protiv imperije.
Ne vidi genocid, nego neki izmišljeni drevni primitivni zov zemlje. U toj naraciji Srbi nisu savremeni građani nego arhetipski ratnici, vođeni instinktom, a ne razumom - plemeniti divljaci.
Evropsko pranje ruku
Handke ne brani Srbe. On ih instrumentalizira. Kroz njih, Evropa pere krvave ruke — od Auschwitza do Alžira, od Konga do Ruande. Handkeova teološka semantika je alhemija evropske savjesti, koja pokušava krivicu prenijeti na muslimane, Jevreje, i „balkanske divljake“.
U toj matrici, Evropa ne priznaje odgovornost — ona je premješta. U toj ideološkoj matrici, Jevreji sigurno nisu braća Handkeovim Evropljanima. Prema tome u Holokaustu, ubijani nisu bili „braća“, nego „drugi“. Jevreji, dakle, nisu dio „njihovog“ naroda. Zato je, u toj logici, genocid manja „tragedija“, a više nesretna epizoda. Nasuprot tome, bratoubistvo među „braćom“ postaje ultimativni božanski zločin.
Od Srebrenice do Gaze
Handkeov narativ se priprema za novu aplikaciju — u Palestini – kada za to dođe trenutak. U toj logici „bratoubistva“, ono što se danas dešava u Gazi ne bi bio genocid, već tužan sukob između „braće“ – Jevreja i Palestinaca, oba semitska naroda. Kao što je Bošnjacima oduzeo status naroda, tako bi i Palestincima mogao biti negiran politički identitet, svodeći ih na biblijske likove u drevnoj porodičnoj drami.
Na taj način, stvarna politička i vojna represija prikazuje se kao sudbina, a ne kao zločin. Odgovornost nestaje, a nasilje se prikazuje kao neizbježna tragedija.
Ali prema Rimskom statutu i Konvenciji o genocidu, takva mistifikacija nema nikakvu težinu. Genocid je jasno definisan, pravno prepoznat i kažnjiv. Handkeovo zamjenjivanje zakona religijskim metaforama nije samo pravno pogrešno – to je moralno opasno.
Pokušaj da ga zamijeni teološkom metaforom je pravno besmislen i moralno opasan.
Logika budućeg nasilja
Iza ove retoričke magle krije se ozbiljna strategija. Ako se bratoubistvo predstavi kao veći zločin, i ako se bude tvrdilo (a sigurno hoće) da su ga počinili Jevreji (u Gazi), tada se omogućava moralna rehabilitacija nacističkih potomaka. Handkeovi Austrijanci i Nijemci više nisu najgori zločinci u istoriji — taj status se prebacuje drugima. Već ga je prebacio Srbima, koje navodno voli; prebaciće ga i Jevrejima i naravno muslimanima.
Ta logika već postoji u javnom diskursu. Benjamin Netanyahu je već izjavio da je palestinski muftija bio taj koji je dao Hitleru ideju o Holokaustu. Ovaj apsurdni revizionizam sada dobija svoju teološko-ideološki framework kroz Handkea.
Handkeova konstrukcija bratoubistva tako postaje zamka — klopka u kojoj bratoubice automatski postaju veći zločinci od počinilaca “normalnog genocida”. A ko su braća, a ko nisu, naravno odlučuju bijeli Evropljani.
Nobelovac nasilja
Peter Handke nije dobio Nobelovu nagradu uprkos svojim stavovima, već upravo zbog njih. Njegovo poetsko uzdizanje nasilja nad muslimanima nije neobična književna poza, već ideološka priprema za novo poglavlje evropske historije — ono u kojem genocid ponovo postaje moguć, ovaj put pod plaštom teološkog opravdanja. To vidimo sad u Palestini i vjerovatno uskoro opet u Evropi.
ORF intervju i dalje ostaje dostupan. Austrijska država i dalje šuti. To je tlo na kojem genocidi ponovo postaju zamislivi, pa i prihvatljivi.
Nobelova nagrada Handkeu nije bila nesporazum niti književna greška – bila je svjesna politička odluka. Time je međunarodna zajednica nagradila pogled na svijet u kojem nasilno protjerivanje muslimana iz Evrope nije zločin, već kulturni projekt. U Handkeovoj viziji, Srbi nisu oslobođeni krivice, njima prebacuje mnogo gore breme od onoga kojeg nose potomci nacista. Tako ih pretvara u simbol: ne stvarne ljude, ni žrtve ni počinioce, već vječne divljake koji su počinili najgori moguci zločin - onaj Božiji - a oni ga slave.
