Autor: Mr. Nusret Balić

MR. NUSRET BALIĆ: Crnoj Gori je definitivno mjesto u Evropskoj uniji, i kao kandidat za članstvo mora dati svoj maksimum kada je u pitanju ispunjavanje ekonomskih, pravnih i političkih kriterijuma za pristupanje porodici najrazvijenih zemalja Evropske unije. Mi, kao građani Crne Gore, moramo dati snažan impuls reformama u našoj zemlji, jačanju institucija, vladavini prava, borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala, razvoju ekonomije i podržati sve one politčke aktere koje se bore za takve vrijednosti i reforme.

Temelj nastanka Evropske unije, predstavlja plan francuskog ministra spoljnih poslova Roberta Sumana o formiranju Evropske zajednice za ugalj i celik. Plan je donesen 9.maja 1950. godine, a potpisan je 18. aprila 1951. godine u Parizu, kojeg je potpisalo šest zemalja, i to: Francuska, Njemačka, Italija, Belgija, Holandija i Luksemburg. Jedini originalni tekst ugovora napisan je na francuskom jeziku i čuva se u arhivu francuske vlade. Potpisivanjem ovog ugovora izbjegnut je svaki potencijalni vojni sukob između Njemačke i Francuske, kao što je i Suman jednom izjavio: ,,Solidarnost u proizvodnji koja je na ovaj način postignuta jasno će pokazati da bilo koji rat između Francuske i Njemačke postaje ne samo gotovo nezamisliv već i materijalno nemoguć."
Zaista je Winston Churchill bio u pravu kada je rekao da Njemačka i Francuska moraju napraviti prvi korak kako bi se evropske zemlje ujedinile. Osnovni ciljevi EZUC istaknuti su u preambuli Ugovora iz Pariza i obuhvataju održavanje mira, zamjenjivanje starih rivalstava, izbjegavanje krvavih sukoba i brigu i podizanju životnih standarda. EZUC je morala da doprinese privrednom širenju, rastu zaposlenosti, i sve većem standardu života zemalja članica. Principi EZUC iznijeti su u članu 3 i uključuju redovno snabdijevanje zajedničkog tržišta, jednak pristup izvorima proizvodnje za potrošače unutar zajednice, zabranu diskriminacije cijena i potrebu za redovnim širenjem i modernizacijom proizvodnje. Nakon što je uspješno formirana Evropska zajednica za ugalj i čelik javila se i ideja o formiranju Evropske zajednice za atomsku energiju i Evropska ekonomska zajednica. Ideja je potekla od zemalja Beneluksa, a na osnovu izvještaja Pol-Henri Spaka (belgijski ministar spoljnih poslova). Tako su osnovane te dvije Zajednice, a ugovori su potpisani 25. marta 1957. godine koji su stupili na snagu 14. januara 1958. godine. Ciljevi EEZ bili su: unapređenje stalnog, harmonicnog održivog i uravnoteženog razvoja, visok nivo zaposlenosti i socijalne zaštite, rodna ravnopravnost, odrziv rast uz odsustvo inflacije, visok nivo konkurentnosti, podizanje standarda i kvaliteta života, zaštita i unapređenje kvaliteta životne sredine, privredna i društvena kohezija i solidarnost među državama članicama. Sredstva za postizanje ovog cilja ogledala su se prvenstveno u procesu stvaranja zajedničkog tržišta koje će obezbijediti slobodan protok roba, usluga, ljudi i kapitala, a zatim je sukcesivno neophodno kreirati i sopstvene zajedničke politike. Ugovor o osnivanju EUROATOM-a zaključen je na neodređeno vrijeme, a osnovni zadaci su: stvaranje uslova za brzo osnivanje i rast grana atomske industrije, unapređivanje istraživanja i razvoja u toj oblasti, uspostavljanje jedinstvenog standarda zaštite i sigurnosti, olakšice pri ulaganju, omogućavanje redovnog i pravednog snabdijevanje rudama i nuklearnim gorivom, primjena prava svojine u pogledu specijalnih fisionih materijala, stvaranje zajedničkog tržišta specijalizovanog materijala i opreme i razvoja programa za upotrebu atomske energije u mirnodopske svrhe. Šest zemalja zapadne Evrope koje su formirale EZUC, EEZ i EUROATOM imale su svoju Komisiju, Vijeće ministara, Parlament i Sud pravde. Kako bi se izbjeglo ova četiri izvršna organa, potpisan je sporazum o njihovom spajanju. Sporazum je potpisan u aprilu 1965. godine, u Briselu, a počeo je da se primjenjuje od jula 1967. godine. Formiranje Evropske zajednice bio je važan korak u buducoj integraciji evropskih zemalja. Dinamičan razvoj kojeg su ostvarivale zemlje Evropske zajednice, ubrzo su uvidjele i ostale evropske zemlje, koje su postepeno počele izražavati političku želju za priključenjem ovoj zajednici. Tako su pojedine zemlje počele pristupati EZ, a Evropa se počela geografski i ekonomski širiti. Pristupanje zemalja EZ donijeli bi obostranu korist. Evropska zajednica bi imala mogućnost da proširi svoj politički i ekonomski uticaj na određeni dio Evrope, a država članica bi uzivala benefite u trgovinskoj razmjeni sa najrazvijenijim evropskim ekonomijama i samim tim bila pod njihovim politickim ingerencijama, sto bi im obezbjeđivalo i određenu dozu sigurnosti. Evropsku uniju danas čini dvadeset sedam država sa Evropskog kontinenta. Te države dijele i njeguju jednake vrijednosti koje ih čine jedinstvenim i prepoznatljivim u Evropi i Svijetu. Najznačajnije vrijednosti koje karakterisu Evropsku uniju su: poštovanje ljudskog dostojanstva, demokratije, slobode, jednakosti, vladavine prava, poštovanje prava čovjeka, kao i lica koja pripadaju nacionalnim manjinama.

To su dakle sve one vrijednosti koje trebaju i Crnoj Gori kao državi kandidatu za pristupanje Evropskoj uniji, kao i kompletnom Zapadnom Balkanu. Isto kao što je ekonomija ujedinila dvije zaraćane strane Njemačku i Francusku, tako bi trebalo i da ekonomija ujedini i pomiri narode u državama Zapadnog Balkana i ojaća njihove međusobne veze.

Crnoj Gori je definitivno mjesto u Evropskoj uniji, i kao kandidat za članstvo mora dati svoj maksimum kada je u pitanju ispunjavanje ekonomskih, pravnih i političkih kriterijuma za pristupanje porodici najrazvijenih zemalja Evropske unije. Mi, kao građani Crne Gore, moramo dati snažan impuls reformama u našoj zemlji, jačanju institucija, vladavini prava, borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala, razvoju ekonomije i podržati sve one politčke aktere koje se bore za takve vrijednosti i reforme. U tom duhu, želim svima čestitati 9. maj - Dan Evrope!