Bosnjaci.Net - Najcitaniji Web Magazin Bosnjaka u Bosni i Hercegovini i Dijaspori
Naslovna  |  Arhiva  |  Pretraga  |  Redakcija  |  O Bosnjaci.Net  |  Kontakt  |  Bosniaks.Net English

 
Komentari


Feljton: 90 GODINA OD DOLASKA NACIZMA I NJEGOV SLOM: Scheidemann proglašava Republiku 9.11.1918
PROGLAŠENJE REPUBLIKE (5)
Procitaj komentar

Autor: Akademik prof. dr. Adamir Jerković
Objavljeno: 17. May 2023. 13:05:44
Od danas 9. maja, koji se u svijetu obilježava kao Dan pobjede, redakcija Bošnjaci.net počinje objavljivanje feljtona o usponu i padu nacizma. U talasu jačanja desnih tendencija i fašizma u svijetu, skoro da je neprimjetno prošao „jubilej“ mračne ideologije – 90 godina od dolaska na vlast Nacionalsocijalističke radničke partije Njemačke (NSDAP). U Berlinu je 30. januara 1933. nacizam stupio demokratskim putem na političku scenu, sa koje će biti nemilosrdno „izbrisan“ 1945. godine. Hitler i nacisti su završili u blatu historije 8 / 9. maja 1945. kada je general Wilhelm Keitel potpisao bezuvjetnu kapitulaciju pred nadirućim jedinicama sovjetske i savezničkih armija iz antihitletrovske koalicije, kojima je pripadao i NOP Jugoslavije. Za 12 godina koliko su nacisti bili na vlasti na nišanu te mračne ideologije i fašističke države koju su stvorili, našli su se cijeli narodi. Genocid je učinjen nad milionima Jevreja, a na udaru su se našli i druge etničke, vjerske i političke skupine. Među njima Sloveni, Romi i drugi narodi koje su nacisti smatrali manje vrijednim. Stradali su i politički neistomišljenici – komunisti, socijaldemokrati, disidenti, ratni zarobljenici, homoseksualci, Jehovini svjedoci i mentalno i fizički onesposobljeni – napisao je akademik dr. Adamir Jerković. Jesu li fizičkim uništenjem Hitlera, Musolininija, i kasnije pogubljenjima njihovih doglavnika u Nürnberškim procesima, splasnule fašističke ideje? Nacizam / fašizam je pobijeđen, ali nije uništen. U svijetu se danas pomaljaju ostaci poraženih snaga uz, čini se, nedovoljne reakcije država pobjednica. Poljednji srpski genocid u Srebrenici nad Bošnjacima BiH u kome je za pet dana ubijeno blizu 9000 muškaraca i dječaka, o tome svjedoči bez ostatka.


PROGLAŠENJE REPUBLIKE (5): Kako je godinu dana prije njemačkih događaja u Rusiji izvršena socijalistička revolucija sve je ukazivalo da bi i ova zemlja mogla krenuti tim putem. Nevolju su predstavljale podijeljene frakcije radničkog pokreta.

Na jednoj strani su bili „nezavisni socijaldemokrati“, skraćeno USPD („Unabhängige Sozialdemokratische Partei Deutschlands“ ). Oni su bili lijevo orijentirani. Drugu frakciju su predstavljali MSPD, socijaldemokrati koji su se zalagali za parlamentarni oblik borbe. Ne želeći izgubiti povjerenje njemačkog naroda MSPD je zahtijevao abdikaciju cara Wilhelma II. Kanzelar Maks Von Baden je 8. novembra 1918. podnio ostavku određujući za svog nasljednika Friedricha Eberta. Car Wilhelm II (Vilhelm,Vilim) je abdicirao sutradan 9. novembra i predao vlast Friedrichu Ebertu kao vođi socijaldemokratije koja je predstavljala većinu. Pod pritiskom demonstranata njemački socijaldemokrata Philipp Scheidemann (Filip Šajdeman), koji je bio član vlade, proglasio je njemačku republiku sa balkona zgrade Reichstaga u Berlinu a da se o tome nije ni s kim konsultovao.
„Radnici i vojnici, budite svjesni historijskog značenja ovoga dana. Nešto nečuveno se dogodilo danas. Veliki posao stoji pred nama. Sve za narod, sve uz pomoć naroda. Ništa ne smije da se dogodi što bi štetilo ugledu radničkog pokreta. Treba da budete složni i svjesni odgovornosti. Ono staro i truhlo – monarhija, srušila se sama od sebe. Neka živi novo! Živjela njemačka republika!“ – rekao je u proglasu Republike Philipp Scheidemann.

U razmaku od samo dva sahata revolucionar Karl Liebknecht, koji je uživao veliki ugled u njemačkom radništvu, sa berlinskog zamka proglašava socijalističku republiku.

Ebert pravi pakt sa vojskom

Ovi akti naravno nisu mogli biti dovoljan razlog koji bi umirio mase, pa je narednog dana počelo zasjedanje revoucionarne vlade koju su predvodili Friedrich Ebert iz MSPD-a i Hugo Hase ispred USPD. Gotovo svakog dana dolazilo je do masovnih demonstracija. Na brzinu je sastavljena koaliciona vlada socijaldemokrata (SPD) s radikalnim Nezavisnim socijaldemokratima (USPD). Vodio ju je predsjednik Socijaldemokratske partije Friedrich Ebert. Vlada je bila pod golemim pritiskom ulice, koja je igrala vidnu ulogu u revolucionarnim događajima njemačkog naroda. Socijaldemokrati su uživali ugled u radičkoj klasi i malo ko je mogao da predvidi da će ova stranka gušiti revoluciju umjesto da je podstiče. Ovo se zapravo događalo sa revolucijom u Njemačkoj. Proglašenje Republike od strane Scheidemana je bio iznuđen potez prouzrokovan mogućom radničkom revolucijom. On je znao da socijaldemokrati ne smiju izgubiti korak u revolucionarnim događajima. Oni su morali kontrolirati „ulicu“ i revolucionarni bijes hiljada radnika u probuđenoj Njemačkoj državi.

Socijaldemokrati i Ebert su odlučili ugušiti ljevičarsku pobunu. Tražili su oslonac u vojsci i u desničarskoj miliciji frajkora (Freikorps). Friedrich Ebert je napravio pakt sa vojskom odnosno generalom Wilhelmom Groenerom (kojeg ćemo još spominjati). Ostavio je vojsci samostalnu i nezavisnu poziciju, drugim riječima da neće biti nikakvih reformi u vojnom sektoru, dok je u isto vrijeme vrhovna komanda dala obećanje da će biti na strani vlade. Ovo je na radničkoj strani protumačeno kao izdaja. Vojska je ovim dobila itekako značajan uticaj nad sudbinom zemlje. Nekoliko dana poslije završetka Prvog generalnog kongresa radničkih savjeta, između 23. i 24. decembra 1918. situacija u Njemačkoj je dobila novi epilog. Ono što je za neupućene još bilo upitno vrlo brzo je razjasnio sam Ebert, koji je pozvao vojsku da skrši pobunu u Berlinu u novembru 1918. godine. Ebert se oslonio na komandu vojske i generala Groenera. Od njega je traženo da silom uguši protest Divizije narodne mornarice koja nije htjela da ukloni svoj štab iz berlinske tvrđave. Ona je bila jedna od prvih borbenih jedinica koja se priključila revolucionarnom pokretu. Sve maske su na tako popadale. Vojska je djelovala krajnje brutalno i bahato, što je izazvalo velike potrese na ljevici. Kontrarevolucionarni odredi su po prethodnom pristanku vlade, ušli su u Berlin. Lijevo socijademokratsko krilo USPD je objavio da prekida veze sa MSPD-om nakon samo sedam nedjelja zajedničkog rada u savjetu nacionalnih predstavnika. Vladu napuštaju Haase i još dva člana, Wilheim Dittman i Emil Bart. MSPD je optužen da je koalirao sa konzervativnom i nazadnom vojskom u gušenju revolucije.

Izlazak nezavisnih socijaldemokrata iz vlade dovodi do januarskog ustanka. Kada je formirana Komunistička partija Njemačke (KPD) u decembru 1918. od strane krajnje ljevice i grupa slične orijentacije iz USPD i Spartakusa, došlo je do potpunog rascjepa na lijevom spektru. Socijaldemokrati i komunisti su imali suprotna viđenja revolucije. Dok su socijaldemokrati u 9. novembru vidjeli krajnju tačku revolucije za Komunističku partiju Njemačke to je bio samo početak revolucionarne borbe, zapravo polazna tačka. Sparatkovci su pak podsticali mase na nastavak dalje borbe, koja treba da stvori socijalističku republiku a njihova deviza je bila „sva vlast sovjetima“. U uvodniku Die rote fahne opomenuti su revolucionari da se „čuvaju od ushićenja“... Parola revolucije treba da bude - nije važna samo republika „nego socijalistička republika“... i da se „ne treba suviše rano radovati postignutoj pobjedi“. Dok su spartakovci opominjali pobunjenu masu da stalno bude oprezna i da se osvajanje vlasti naroda može postići samo revolucionarnom borbom, dotle su socijaldemokrati tražili povratak demonstranata svojim kućama. Spartakovskom zahtjevu za „socijalističkom republikom“ socijaldemokratski list Vorwärts je suprotstavio sasvim drugačiju tezu – o socijalnoj republici. Uvodnik Vorwärtsa kaže da je obrazovanjem Ebertove vlade „javna vlast prešla u ruke naroda“ i da sada samo treba izvršiti primopredaju sa starih na nove ljude, odnosno da se „revolucija treba svesti na preobražaj političkih institucija u parlamentarnom pravcu“.

Radilo se o dva različita koncepta i viđenja revolucije. Sve je vodilo daljem rascjepu unutar radničkog pokreta koji će završiti odmazdama pobjednika – umjerenih socijaldemokrata.

(Sutra: Poraz njemačke revolucije)

Foto: Alliance AKG

VRH


  Dossier: Akademik dr. Adamir Jerković: 90 GODINA OD DOLASKA NACIZMA I NJEGOV SLOM
» ZADAH KUKAVIČLUKA (29)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 19.08.2023 23:06
» KAPITULANTSTVO BRITANIJE I FRANCUSKE (28)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 18.08.2023 14:52
» HLADNOKRVNI KONSTRUKTORI ZLOČINA (27)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 17.08.2023 13:19
» PROFIL UBICA IZ WANNSEEA (26)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 02.08.2023 17:06
» ZABRANA MIJEŠANJE SA JEVREJSKOM KRVLJU (25)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 29.07.2023 19:46
» BIROKRATSKA TAČNOST (24)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 24.07.2023 00:17
» KONAČNO RJEŠENJE (23)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 23.07.2023 13:13
» ANSCHLUSS AUSTRIJE (21)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 18.07.2023 16:03
» NÜRNBERŠKI ZAKONI (20)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 17.07.2023 16:29
» GUŠENJE UMJETNOSTI (19)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 07.07.2023 21:08
» PARAVOJNE JEDINICE I UBISTVO RÖHMA (18)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 03.07.2023 16:01
» ZAKON O OVLASTIMA / ERMÄCHTIGUNGSGESETZ (17)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 25.06.2023 20:31
» ZAKON O OVLASTIMA / ERMÄCHTIGUNGSGESETZ (17)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 23.06.2023 20:25
» DIKTATURA NACISTA (16)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 22.06.2023 16:13
» PALJEVINA REICHSTAGA (15)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 16.06.2023 18:28
» UBISTVO VON SCHLEICHERA (14):
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 15.06.2023 17:11
» PAD BRÜNINGOVE VLADE (13)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 13.06.2023 18:24
» BRÜNINGOVA VLADA KAO POSLJEDNJA ŠANSA (12)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 11.06.2023 17:30
» POSVAĐANA LJEVICA (11)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 06.06.2023 13:36
» PROPAGANDA KLJUČ NACISTIČKOG USPJEHA (10)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 04.06.2023 17:48
» RAST LJEVICE (9)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 01.06.2023 16:21
» MEIN KAMPF PRIČA O MRŽNJI (8)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 25.05.2023 21:47
» STANJE VRENJA (7)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 22.05.2023 01:20
» PORAZ NJEMAČKE REVOLUCIJE (6)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 19.05.2023 13:45
» PROGLAŠENJE REPUBLIKE (5)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 17.05.2023 13:48
» PREVIRANJA NA POLITIČKOJ SCENI NJEMAČKE (4)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 14.05.2023 19:52
» POLARIZACIJA SOCIJALDEMOKRATIJE (3)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 11.05.2023 18:28
» USTOLIČENJE NACISTIČKE IDEOLOGIJE (2)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 10.05.2023 15:41
» NACIZAM U BUĐENJU (1)
Akademik prof. dr. Adamir Jerković | 08.05.2023 13:31

Ostali prilozi:
» AMER EF. ŠUKURICA - IMAM SA VIZIJOM
Božidar Proročić, književnik i publicista | 09. October 2024 14:42
» “DOBRIČINE” GORKO - SLATKO LIRSKO OGLEDALO CRNE GORE
Božidar Proročić, književnik i publicista | 05. October 2024 14:26
» SA BOŠNJACIMA I ALBANCIMA U ŠVICARSKOJ
Dr. Mustafa Cerić, reisu-l-ulema (1993 - 2012) | 02. October 2024 15:58
» VIZIJA SNAGE ŽENE-MELITA RASTODER-LJAJIĆ
Božidar Proročić, književnik i publicista | 27. September 2024 14:37
» PLANINA STARAC KRIJE BROJNE TAJNE I IZAZOVE
Božidar Proročić, književnik i publicista | 16. September 2024 20:26
» SANEL BALIĆ - MLAD I ODLUČAN LIDER
Božidar Proročić, književnik i publicista | 13. September 2024 17:28
» VELIKOSRPSKE LAŽI IGORA STOJANOVIĆA
B.net | 12. September 2024 21:38
» GRADI SE “KNJIŽEVNA BAŠTA ZAIMA AZEMOVIĆA”
Avlija | 09. September 2024 20:50
» SELIM H. ČEKIĆ - NEISPRIČANE PRIČE SA DRUGE STRANE ATLANTIKA
Božidar Proročić, književnik i publicista | 04. September 2024 13:51
» LIJEPO JE IMATI SVOJ DAN
Eset Muračević | 30. August 2024 14:24
» RAMIZ-EF. LUBODER - ROŽAJSKI STUB DUHOVNOSTI
Božidar Proročić, književnik i publicista | 26. August 2024 15:51
» SEAD-EF. JASAVIĆ - SNAGA VJERE I ČOVJEČNOSTI
Božidar Proročić, književnik i publicista | 20. August 2024 15:53
» IZMEĐU KULTURE I UMJETNOSTI: LIKOVNI OPUS SELVERA KARDOVIĆA
Božidar Proročić, književnik i publicista | 19. August 2024 13:58
Ostali prilozi istog autora:
» KAPRICIOZNI PREDSJEDNICI
01. September 2024 20:00
» MI OD BOSNE NEĆEMO DIĆI RUKE!
29. August 2024 18:38
» IRAN TEŠKO RAZUMLJIVA ZEMLJA
17. August 2024 13:11
» ĐAVOLJI RABIN I GENOCID U GAZI
02. August 2024 00:34
» IZRAELSKI PSI RATA
01. August 2024 09:21
» VUČIĆEVI SLALOMI?
24. July 2024 11:49
» SPASAVANJE DEMOKRATA
23. July 2024 12:38
» HELEZ I BEOGRADSKI ULIČARI
11. July 2024 23:50
» DOBRO JE SNAŽNIJE OD ZLA
22. June 2024 01:14
» MASKE SU POPADALE
30. May 2024 15:02
» IZBJEGNUT PAD HELIKOPTERA
20. May 2024 22:11
Optuzujembann.jpg
Feljtonalijaizetbegovic.jpg
fastvee.gif
EnesTopalovic54.jpg
AtentatnaBosnuavdohuseinovic1mart2022ad.jpg
Beharban.jpg
DokfilmBosnjaci454.jpg
hrustanbanner20april2020.jpg
BANA34234.jpg
ArmijaBiH.gif
NjegosMilo.jpg
bosanskahistorijabanner.png
zlatni ljiljani.jpg
njegosvirpazar.gif
Istraga-poturica.gif
hotel_hollywood_ilidza_sarajevo.gif