Prije deset godina objavio sam kolumnu pod istim naslovom u kojoj sam ukazao na procese političke i društvene degradacije u Bosni i Hercegovini nakon potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma. U toj kolumni problematizirao sam pojave izdaje, marginalizacije i sistemskog zanemarivanja bošnjačkog naroda, te upozorio na pogubne posljedice međunarodnih narativa koji su nastojali izjednačiti žrtvu i počinitelja zločina.

Originalni tekst iz 2015. godine dostupan je ovdje:

Deset godina kasnije, 2025. godine, može se sa žaljenjem konstatirati da je većina tadašnjih upozorenja i danas aktuelna.

Bosna i Hercegovina između stagnacije i korupcije
U posljednjoj deceniji Bosna i Hercegovina nije ostvarila stabilan razvojni put. Država ostaje talac korupcije, nepotizma i partikularnih interesa političkih elita. Umjesto strateških investicija i otvaranja radnih mjesta, svjedočimo neodrživom trošenju javnih sredstava putem amandmana i ad hoc projekata, često vođenih privatnim i stranačkim interesima.

Umjesto konsolidacije društva i građenja povjerenja, bilježi se obnavljanje nacionalnih podjela i političkih sukoba, što dodatno potiče migracije stanovništva i urušava demografske strukture zemlje.

Novi oblici institucionalne i političke izdaje
Izdaja u savremenom kontekstu ne dolazi samo kroz propagandne diskurse protiv bošnjačkog naroda, nego i kroz niz praktičnih politika i postupaka:
- netransparentno raspolaganje prirodnim resursima, što je suprotno obavezama iz Konvencije UN protiv korupcije (2003)
- zloupotrebu javnih nabavki i selektivno favoriziranje privatnih kompanija, čime se direktno krši princip jednakosti pred zakonom
- finansiranje gubitaša iz javnog sektora bez ikakvih kriterija odgovornosti
- eroziju povjerenja građana jer izborni procesi ne rezultiraju ispunjenjem osnovnih socijalnih i ekonomskih prava zajamčenih Međunarodnim paktom o ekonomskim, socijalnim i kulturnim pravima (1966)

Potreba za odgovornim institucijama i strukturnim reformama
Bosna i Hercegovina se suočava sa izazovom da prevaziđe trenutni ustavno-politički okvir i izgradi funkcionalnu državu u skladu s međunarodnim standardima. Slijede konkretni prijedlozi:
1. Vanredni izbori – instrument demokratske obnove, u skladu s Međunarodnim paktom o građanskim i političkim pravima (član 25).
2. Reforma entitetskog ustroja – nakon 30 godina od potpisivanja Dejtonskog sporazuma, entitetski model pokazao se neodrživim.
3. Kolektivna katarza srpskog naroda – priznanje i osuda genocida u Srebrenici u skladu sa Konvencijom o sprečavanju i kažnjavanju zločina genocida (1948).
4. Jedinstven obrazovni sistem – u skladu sa Konvencijom UNESCO-a protiv diskriminacije u obrazovanju (1960) i Konvencijom o pravima djeteta (1989).
5. Formiranje državnih ministarstava kulture, obrazovanja, sporta i turizma.
6. Jedinstvena policija i sigurnosni sistem – u skladu sa Konvencijom UN protiv transnacionalnog organizovanog kriminala (2000).
7. Jedinstven zdravstveni sistem – u skladu sa Paktom o ekonomskim, socijalnim i kulturnim pravima (član 12).
8. Jedinstveni penzioni sistem – u skladu sa Univerzalnom deklaracijom o ljudskim pravima (član 22).

Perspektive i zaključak
Historijsko iskustvo pokazuje da su Bosna i Hercegovina i njen narod sposobni prevazići i teže izazove od današnjih. Ako je u uslovima oružane agresije 1990-ih godina bilo moguće očuvati državu, onda ni sadašnja iskušenja nisu nesavladiva.

Ključ leži u istrajnosti, institucionalnom jačanju i društvenom konsenzusu da su korupcija, nepotizam i netransparentnost neprihvatljivi i da njihovi počinioci moraju odgovarati.

Istrajnost stoga ostaje princip vodilja – istrajnošću do pobjede nije samo politička parola, nego i obaveza u skladu s međunarodnim konvencijama kojima se Bosna i Hercegovina obavezala.

Napisano u Gradcu, Republika Hrvatska, 12.09.2025.

Fusnota:
Ovaj tekst je autorski rad, nastao u kontinuitetu sa kolumnom iz 2015. godine.