Haberi
NAJPOZNATIJI ZAPADNI ORIJENTALISTI KOJI SU SE BAVILI PREVOĐENJEM ARAPSKO - ISLAMSKE LITERATURE NA EVROPSKE JEZIKE
|
|
Autor: Sead Jasavić, prof. fikha
Objavljeno: 15. December 2025. 17:12:29
Među najpoznatijim evropskim orijentalistima koji su se bavili prevođenjem arapskih knjiga i koji su imali značajan uticaj na evropsku nauku i kulturu su:
📚 Antoine Galland (Antoan Galan) (1646–1715):
Francuski orijentalista, najpoznatiji po tome što je prvi preveo zbirku priča "Hiljadu i jedna noć" (eng. One Thousand and One Nights) na evropski jezik (francuski), što je delo koje je doživelo ogroman uspeh i podstaklo veliko interesovanje za arapsku književnost širom Evrope.
📚 Constantine the African (Konstantin Afrički) (preminuo 1087. godine):
Iako se ne radi o etničkom Evropljaninu, on je bio ključna figura u prenosu arapskog medicinskog znanja u Evropu u 11. veku. Prevodio je arapske medicinske tekstove na latinski jezik u Salernu, u Italiji, čime je arapska medicina postala dostupna evropskim učenjacima.
📚 Gérard de Crémone (Žerar de Kremona) (oko 1114–1187):
Bio je značajan prevodilac u Toledu (Španija), centru prevođenja sa arapskog na latinski. Preveo je preko 70 arapskih knjiga, uključujući Ptolomejev Almagest i mnoga dela Aristotela sa arapskih komentara, koja su bila od vitalnog značaja za razvoj evropske nauke i filozofije.
📚 Adrien Barbier de Meynard (Adrijen Barbije de Menar), Sylvestre de Sacy (Silvestr de Sasi), Louis Massignon (Luj Masinjon), i Charles Pellat (Šarl Pela):
Ovi francuski naučnici su takođe među istaknutim figurama u oblasti orijentalizma, koji su prevodili i proučavali arapsku književnost, istoriju i sufijsku misao, pri čemu je Šarl Pela preveo dela Al-Džahiza (Al-Jahiz) na francuski.
📚 William de Slane (Vilijam de Slan):
Još jedan francuski orijentalista koji se istakao svojim radom, posebno prevođenjem značajnog dela Ibn Halduna (Ibn Khaldūn) "Istorija Berbera" (Histoire des Berbères).
Ovi učenjaci su igrali ključnu ulogu u premošćivanju jaza između arapske i evropske kulture, prenoseći značajna naučna, filozofska i književna dela koja su uticala na evropsku renesansu i prosvetiteljstvo.
...
Među ostalim značajnim prevodiocima arapskih dela iz srednjeg veka, posebno onima koji su delovali u uticajnim centrima poput Toleda i Sicilije, vredi istaći:
📚 Robert of Ketton (Robert od Ketona) (aktivan sredinom 12. veka):
Engleski naučnik koji je sarađivao sa Hermanom od Koruške. Robert je bio prvi koji je napravio kompletan latinski prevod Kurana (1142–1143. godine), a takođe je preveo i nekoliko astronomskih i astroloških tekstova.
📚 Abraham Ibn Daud (Avendauth):
Jevrejski učenjak iz Toleda koji je bio ključni saradnik sa Dominicusom Gundissalinusom. On je, govoreći arapski, usmeno prevodio tekstove na lokalni kastiljanski dijalekt, dok bi Gundissalinus te prevode prenosio na latinski. Njihov zajednički rad je uključivao prevođenje dela Ibn Sine (Avicenna) De anima (O duši).
📚 Faradž ibn Salim (Faraj ben Solomon / Farragut iz Girgentija):
Jevrejski lekar sa Sicilije koji je radio u 13. veku. Postao je poznat po prevođenju ogromnog medicinskog dela Al-Razija (al-Razi) pod nazivom Al-Hawi (Continens na latinskom), poručeno od strane Karla I Anžujskog.
📚 Henry Aristippus (Henrik Aristip) (preminuo 1162. godine):
Arhiđakon Katanije na Siciliji. Iako je prvenstveno prevodio direktno sa grčkog (između ostalog Ptolomejev Almagest i Platonove dijaloge), njegov rad je bio deo istog intelektualnog pokreta ponovnog otkrivanja klasičnog znanja u južnoj Italiji.
📚 Gerard de Sabloneta (Žerar de Sabloneta):
Prevodilac koji je radio na Siciliji, a koji je preveo Avicenin Kanon medicine (Canon of Medicine) i Al-Razijev Almansor.
Ovi učenjaci su bili deo složene mreže saradnje između hrišćanskih, jevrejskih i arapskih mislilaca koja je omogućila prenos ogromne količine znanja i utrla put renesansi i modernoj nauci.
...
Pored ranije navedenih, evo još nekih značajnih evropskih orijentalista i prevodilaca iz srednjeg veka koji su odigrali ključnu ulogu u prenošenju arapskog znanja u Evropu, naročito u Toledu:
📚 Dominicus Gundissalinus (Domingo Gundisalvi) (aktivan sredinom i krajem 12. veka):
Arhiđakon Segovije i ključna figura u Toledu. On nije samo prevodio, već je nadgledao i koordinirao prevođenje mnogih filozofskih tekstova. Radio je u saradnji sa jevrejskim filozofom Abrahamom Ibn Daudom (Avendauthom), a zajedno su preveli Avicenino delo Liber de philosophia prima i De anima, kao i Ibn Gabirolov Fons vitae (Izvor života). Njegovi prevodi su pomogli uvođenju osnovnih filozofskih koncepata u latinsku misao.
📚 Johannes Hispalensis (Jovan od Sevilje / Jovan Hispanac) (aktivan oko 1133–1153):
Prevodioc koji je radio u Toledu, često u saradnji sa Dominicusom Gundissalinusom. Prevodio je uglavnom dela iz astronomije i astrologije sa arapskog na latinski, čineći arapske astronomske tablice i instrumente dostupnim zapadnim učenjacima.
📚 Alfred of Sareshel (Alfred od Šaršela) (oko 1200–1227):
Engleski učenjak koji je delovao na dvoru Fridriha II, kao i Majkl Skot. Prevodio je, između ostalog, dela Nikole iz Damaska (Nicolaus Damascenus) sa arapskog na latinski.
📚 Mark of Toledo (Marko iz Toleda) (aktivan krajem 12. veka):
Preveo je Kuran na latinski jezik (jedan od prvih kompletnih prevoda) i razna medicinska dela, uključujući radove Hunajn ibn Ishaka (Hunayn ibn Ishaq).
📚 Daniel of Morley (Danijel od Morlija) (aktivan oko 1190):
Engleski učenjak koji je studirao u Oksfordu, Parizu i Toledu. Preveo je brojna dela sa arapskog na latinski, donoseći arapsko naučno znanje nazad u Englesku.
Ovi prevodioci, delujući uglavnom u Toledu i južnoj Italiji/Siciliji, bili su kanal kroz koji su se antička grčka dela, sačuvana i obogaćena arapskim komentarima i originalnim istraživanjima, vratila u zapadnu Evropu i podstakla intelektualnu renesansu 12. veka.
...
Pored prethodno navedenih, postoji još nekoliko značajnih evropskih orijentalista i prevodilaca koji su odigrali ključnu ulogu u prenošenju arapskog znanja u Evropu, naročito tokom srednjeg veka u centrima poput Toleda u Španiji:
📚 Robert of Chester (Robert od Čestera):
Engleski prevodilac koji je delovao u Toledu. Godine 1144. je preveo arapsko alhemičarsko delo Liber de compositione alchemiae na latinski, što je bio jedan od prvih arapskih alhemijskih tekstova dostupnih u Evropi.
📚 Adelard of Bath (Adelard od Bata):
Engleski naučnik i prevodilac iz 12. veka. Putovao je Bliskim istokom i uzeo arapske naučne spise, posebno se fokusirajući na matematiku (preveo je Al-Khwarizmijeve astronomske tablice) i astronomiju. Njegovi prevodi su pomogli uvođenju arapskih brojeva i algebre u Evropu.
📚 Michael Scot (Majkl Skot) (oko 1175–oko 1232):
Škotski matematičar i prevodilac koji je radio na dvoru Fridriha II, cara Svetog rimskog carstva. Preveo je sa arapskog na latinski Aristotelova dela o biologiji i fizici, zajedno sa važnim komentarima Ibn Rušda (Averoesa).
📚 Hermann of Carinthia (Herman od Koruške):
Naučnik iz 12. veka, poreklom iz današnje Hrvatske/Slovenije, koji je studirao u Šartru i radio u Španiji. Prevodio je značajna dela iz astronomije i kosmologije sa arapskog na latinski, uključujući De Essentiis (O esencijama), delo koje se oslanjalo na arapske i latinske izvore.
📚 Edward William Lane (Edvard Vilijam Lejn) (1801–1876):
Britanski orijentalista koji je značajno doprineo razumevanju arapske kulture u 19. veku. Iako je Galland bio prvi koji je preveo Hiljadu i jednu noć, Lejn je napravio novi, uticajan engleski prevod, a najpoznatiji je po svom monumentalnom delu, uticajnom i sveobuhvatnom "Arapsko-engleskom leksikonu" (Arabic-English Lexicon).
📚 A. J. Arberry (Artur Džon Arberi) (1905–1969):
Istaknuti britanski orijentalista i prevodilac 20. veka. Bio je profesor arapskog jezika na Univerzitetu Kembridž i poznat je po prevođenju Kurana (The Koran Interpreted), kao i mnogih dela sufijske poezije i filozofije.
Ovi prevodioci, naročito oni iz srednjeg veka, bili su ključni u transferu znanja koje je direktno uticalo na evropsku naučnu revoluciju i humanizam.
...
Još nekolicina značajnih prevodilaca arapskih dela iz srednjeg veka uključuje:
📚 Plato of Tivoli (Platon iz Tivolija) (aktivan 1116–1145):
Italijanski matematičar i astronom koji je radio u Barseloni i Toledu. Preveo je sa arapskog na latinski važne astronomske i astrološke tekstove, uključujući Sferske trigone od Jabira ibn Aflaha (Jabir ibn Aflah) i astronomska dela Al-Battanija (Al-Battani).
📚vRudolph of Bruges (Rudolf iz Briža) (aktivan oko 1140):
Učenik Adelarda od Bata, preveo je sa arapskog Planisferium od Ptolomeja, delo o astrolabu.
📚 Stephen of Pisa (Stefan iz Pize) (aktivan 1127):
Prevodilac medicinskih dela, poznat po prevođenju Tegni (Ars medica) Galena sa arapskog.
📚vEugenius of Palermo (Eugenije iz Palerma) (aktivan oko 1154):
Sicilijanski admiral i učenjak koji je preveo Ptolomejevu Optiku sa arapskog na latinski.
📚 Philip of Tripoli (Filip iz Tripolija) (aktivan u 13. veku):
Preveo je popularno arapsko delo Secretum Secretorum (Tajna nad tajnama), pseudo - Aristotelov tekst koji je bio široko čitan u srednjovekovnoj Evropi.
Ovi pojedinci su bili deo šireg, decentralizovanog prevodilačkog pokreta koji se odvijao u različitim centrima, ne samo u Toledu, već i u južnoj Italiji (Salerno, Palermo) i južnoj Francuskoj (Marsej, Montpellier).
Njihov rad je bio fundamentalan za evropsku nauku i filozofiju, jer su premošćavali jaz u znanju nastao nakon pada Rimskog carstva na zapadu.
...
Pored već pomenutih srednjovekovnih i rano-novovekovnih učenjaka, drugi istaknuti orijentalisti koji su značajno doprineli prevođenju arapskih dela su:
📚 Johann Jakob Reiske (Johan Jakob Rajske) (1716–1774):
Nemački filolog i orijentalista koji je podstakao prelazak sa prevođenja naučnih tekstova na prevođenje arapske književnosti. Bio je jedan od prvih koji se bavio prevođenjem autentične arapske poezije, uključujući ode iz zbirke Muʿallaqāt.
📚 Sir William Jones (Ser Vilijam Džons) (1746–1794):
Britanski filolog i sudija u Indiji, ključna figura u osnivanju moderne filologije (proučavanja jezika). Iako je najpoznatiji po proučavanju sanskrita, njegovi radovi su inspirisali druge naučnike da proučavaju arapsku književnost uporedo sa evropskom.
📚 Edward Pococke (Edvard Pokok) (1604–1691):
Engleski orijentalista i profesor na Oksfordu, koji je sakupio mnoge arapske rukopise i stimulisao interesovanje za arapsku književnost u Engleskoj.
📚 Thomas Erpenius (Tomas Erpenijus) (1584–1624):
Holandski orijentalista i jedan od prvih koji je uspostavio studije arapskog jezika na akademskom nivou u Evropi. Njegova dela su uključivala gramatiku arapskog jezika, što je olakšalo budućim generacijama pristup arapskim tekstovima.
📚 Ignaz Goldziher (Ignac Goldcijer) (1850–1921):
Mađarski orijentalista i osnivač modernih islamskih studija. Njegova fundamentalna dela o islamskoj teologiji, pravu i tumačenju hadisa su bila zasnovana na dubokom poznavanju arapskih primarnih izvora.
Ovi naučnici su, zajedno sa ranije pomenutima, izgradili temelj za razumevanje arapske i islamske kulture u Evropi.
...
Nastavljajući spisak značajnih ličnosti koje su doprinele prevođenju arapskih knjiga, posebno u novijoj istoriji i savremenom dobu, vredi istaći:
📚 Khaled Osman (Kaled Osman):
Savremeni književni prevodilac koji prevodi sa arapskog na francuski jezik. Preveo je veliki broj romana pisaca iz Egipta i drugih arapskih zemalja i dobitnik je nekoliko nagrada za prevođenje, uključujući nagradu Francuske akademije.
📚 Sampsa Peltonen (Sampsa Peltonen):
Radi kao prevodilac sa arapskog i francuskog na finski jezik, prevodeći dela autora kao što su Hassan Blasim, Alaa Al Aswany i drugi.
📚 Anthony Calderbank (Entoni Kolderbank):
Britanski prevodilac sa diplomom iz arapske književnosti, koji je preveo dela značajnih arapskih autora kao što su Nagib Mahfuz (Naguib Mahfouz), Sonallah Ibrahim i Youssef al-Mohaimeed.
📚 Salma Harland (Salma Harland):
Britansko-egipatska književna prevoditeljka i urednica koja radi na relaciji arapski-engleski i aktivna je u savremenoj prevodilačkoj sceni.
📚 Richard Jacquemond (Ričard Žakemon):
Profesor moderne arapske književnosti i jezika na Univerzitetu Aix-Marseille i aktivan prevodilac i istraživač, posebno u kontekstu izdavanja arapske književnosti u Francuskoj.
Ovi savremeni prevodioci se često fokusiraju na prenošenje novijih, živih glasova arapske književne scene u Evropu, a projekti poput LEILA (Arabic Literature in European Languages) aktivno rade na promociji i prevođenju novih arapskih autora.
📚 Antoine Galland (Antoan Galan) (1646–1715):
Francuski orijentalista, najpoznatiji po tome što je prvi preveo zbirku priča "Hiljadu i jedna noć" (eng. One Thousand and One Nights) na evropski jezik (francuski), što je delo koje je doživelo ogroman uspeh i podstaklo veliko interesovanje za arapsku književnost širom Evrope.
📚 Constantine the African (Konstantin Afrički) (preminuo 1087. godine):
Iako se ne radi o etničkom Evropljaninu, on je bio ključna figura u prenosu arapskog medicinskog znanja u Evropu u 11. veku. Prevodio je arapske medicinske tekstove na latinski jezik u Salernu, u Italiji, čime je arapska medicina postala dostupna evropskim učenjacima.
📚 Gérard de Crémone (Žerar de Kremona) (oko 1114–1187):
Bio je značajan prevodilac u Toledu (Španija), centru prevođenja sa arapskog na latinski. Preveo je preko 70 arapskih knjiga, uključujući Ptolomejev Almagest i mnoga dela Aristotela sa arapskih komentara, koja su bila od vitalnog značaja za razvoj evropske nauke i filozofije.
📚 Adrien Barbier de Meynard (Adrijen Barbije de Menar), Sylvestre de Sacy (Silvestr de Sasi), Louis Massignon (Luj Masinjon), i Charles Pellat (Šarl Pela):
Ovi francuski naučnici su takođe među istaknutim figurama u oblasti orijentalizma, koji su prevodili i proučavali arapsku književnost, istoriju i sufijsku misao, pri čemu je Šarl Pela preveo dela Al-Džahiza (Al-Jahiz) na francuski.
📚 William de Slane (Vilijam de Slan):
Još jedan francuski orijentalista koji se istakao svojim radom, posebno prevođenjem značajnog dela Ibn Halduna (Ibn Khaldūn) "Istorija Berbera" (Histoire des Berbères).
Ovi učenjaci su igrali ključnu ulogu u premošćivanju jaza između arapske i evropske kulture, prenoseći značajna naučna, filozofska i književna dela koja su uticala na evropsku renesansu i prosvetiteljstvo.
...
Među ostalim značajnim prevodiocima arapskih dela iz srednjeg veka, posebno onima koji su delovali u uticajnim centrima poput Toleda i Sicilije, vredi istaći:
📚 Robert of Ketton (Robert od Ketona) (aktivan sredinom 12. veka):
Engleski naučnik koji je sarađivao sa Hermanom od Koruške. Robert je bio prvi koji je napravio kompletan latinski prevod Kurana (1142–1143. godine), a takođe je preveo i nekoliko astronomskih i astroloških tekstova.
📚 Abraham Ibn Daud (Avendauth):
Jevrejski učenjak iz Toleda koji je bio ključni saradnik sa Dominicusom Gundissalinusom. On je, govoreći arapski, usmeno prevodio tekstove na lokalni kastiljanski dijalekt, dok bi Gundissalinus te prevode prenosio na latinski. Njihov zajednički rad je uključivao prevođenje dela Ibn Sine (Avicenna) De anima (O duši).
📚 Faradž ibn Salim (Faraj ben Solomon / Farragut iz Girgentija):
Jevrejski lekar sa Sicilije koji je radio u 13. veku. Postao je poznat po prevođenju ogromnog medicinskog dela Al-Razija (al-Razi) pod nazivom Al-Hawi (Continens na latinskom), poručeno od strane Karla I Anžujskog.
📚 Henry Aristippus (Henrik Aristip) (preminuo 1162. godine):
Arhiđakon Katanije na Siciliji. Iako je prvenstveno prevodio direktno sa grčkog (između ostalog Ptolomejev Almagest i Platonove dijaloge), njegov rad je bio deo istog intelektualnog pokreta ponovnog otkrivanja klasičnog znanja u južnoj Italiji.
📚 Gerard de Sabloneta (Žerar de Sabloneta):
Prevodilac koji je radio na Siciliji, a koji je preveo Avicenin Kanon medicine (Canon of Medicine) i Al-Razijev Almansor.
Ovi učenjaci su bili deo složene mreže saradnje između hrišćanskih, jevrejskih i arapskih mislilaca koja je omogućila prenos ogromne količine znanja i utrla put renesansi i modernoj nauci.
...
Pored ranije navedenih, evo još nekih značajnih evropskih orijentalista i prevodilaca iz srednjeg veka koji su odigrali ključnu ulogu u prenošenju arapskog znanja u Evropu, naročito u Toledu:
📚 Dominicus Gundissalinus (Domingo Gundisalvi) (aktivan sredinom i krajem 12. veka):
Arhiđakon Segovije i ključna figura u Toledu. On nije samo prevodio, već je nadgledao i koordinirao prevođenje mnogih filozofskih tekstova. Radio je u saradnji sa jevrejskim filozofom Abrahamom Ibn Daudom (Avendauthom), a zajedno su preveli Avicenino delo Liber de philosophia prima i De anima, kao i Ibn Gabirolov Fons vitae (Izvor života). Njegovi prevodi su pomogli uvođenju osnovnih filozofskih koncepata u latinsku misao.
📚 Johannes Hispalensis (Jovan od Sevilje / Jovan Hispanac) (aktivan oko 1133–1153):
Prevodioc koji je radio u Toledu, često u saradnji sa Dominicusom Gundissalinusom. Prevodio je uglavnom dela iz astronomije i astrologije sa arapskog na latinski, čineći arapske astronomske tablice i instrumente dostupnim zapadnim učenjacima.
📚 Alfred of Sareshel (Alfred od Šaršela) (oko 1200–1227):
Engleski učenjak koji je delovao na dvoru Fridriha II, kao i Majkl Skot. Prevodio je, između ostalog, dela Nikole iz Damaska (Nicolaus Damascenus) sa arapskog na latinski.
📚 Mark of Toledo (Marko iz Toleda) (aktivan krajem 12. veka):
Preveo je Kuran na latinski jezik (jedan od prvih kompletnih prevoda) i razna medicinska dela, uključujući radove Hunajn ibn Ishaka (Hunayn ibn Ishaq).
📚 Daniel of Morley (Danijel od Morlija) (aktivan oko 1190):
Engleski učenjak koji je studirao u Oksfordu, Parizu i Toledu. Preveo je brojna dela sa arapskog na latinski, donoseći arapsko naučno znanje nazad u Englesku.
Ovi prevodioci, delujući uglavnom u Toledu i južnoj Italiji/Siciliji, bili su kanal kroz koji su se antička grčka dela, sačuvana i obogaćena arapskim komentarima i originalnim istraživanjima, vratila u zapadnu Evropu i podstakla intelektualnu renesansu 12. veka.
...
Pored prethodno navedenih, postoji još nekoliko značajnih evropskih orijentalista i prevodilaca koji su odigrali ključnu ulogu u prenošenju arapskog znanja u Evropu, naročito tokom srednjeg veka u centrima poput Toleda u Španiji:
📚 Robert of Chester (Robert od Čestera):
Engleski prevodilac koji je delovao u Toledu. Godine 1144. je preveo arapsko alhemičarsko delo Liber de compositione alchemiae na latinski, što je bio jedan od prvih arapskih alhemijskih tekstova dostupnih u Evropi.
📚 Adelard of Bath (Adelard od Bata):
Engleski naučnik i prevodilac iz 12. veka. Putovao je Bliskim istokom i uzeo arapske naučne spise, posebno se fokusirajući na matematiku (preveo je Al-Khwarizmijeve astronomske tablice) i astronomiju. Njegovi prevodi su pomogli uvođenju arapskih brojeva i algebre u Evropu.
📚 Michael Scot (Majkl Skot) (oko 1175–oko 1232):
Škotski matematičar i prevodilac koji je radio na dvoru Fridriha II, cara Svetog rimskog carstva. Preveo je sa arapskog na latinski Aristotelova dela o biologiji i fizici, zajedno sa važnim komentarima Ibn Rušda (Averoesa).
📚 Hermann of Carinthia (Herman od Koruške):
Naučnik iz 12. veka, poreklom iz današnje Hrvatske/Slovenije, koji je studirao u Šartru i radio u Španiji. Prevodio je značajna dela iz astronomije i kosmologije sa arapskog na latinski, uključujući De Essentiis (O esencijama), delo koje se oslanjalo na arapske i latinske izvore.
📚 Edward William Lane (Edvard Vilijam Lejn) (1801–1876):
Britanski orijentalista koji je značajno doprineo razumevanju arapske kulture u 19. veku. Iako je Galland bio prvi koji je preveo Hiljadu i jednu noć, Lejn je napravio novi, uticajan engleski prevod, a najpoznatiji je po svom monumentalnom delu, uticajnom i sveobuhvatnom "Arapsko-engleskom leksikonu" (Arabic-English Lexicon).
📚 A. J. Arberry (Artur Džon Arberi) (1905–1969):
Istaknuti britanski orijentalista i prevodilac 20. veka. Bio je profesor arapskog jezika na Univerzitetu Kembridž i poznat je po prevođenju Kurana (The Koran Interpreted), kao i mnogih dela sufijske poezije i filozofije.
Ovi prevodioci, naročito oni iz srednjeg veka, bili su ključni u transferu znanja koje je direktno uticalo na evropsku naučnu revoluciju i humanizam.
...
Još nekolicina značajnih prevodilaca arapskih dela iz srednjeg veka uključuje:
📚 Plato of Tivoli (Platon iz Tivolija) (aktivan 1116–1145):
Italijanski matematičar i astronom koji je radio u Barseloni i Toledu. Preveo je sa arapskog na latinski važne astronomske i astrološke tekstove, uključujući Sferske trigone od Jabira ibn Aflaha (Jabir ibn Aflah) i astronomska dela Al-Battanija (Al-Battani).
📚vRudolph of Bruges (Rudolf iz Briža) (aktivan oko 1140):
Učenik Adelarda od Bata, preveo je sa arapskog Planisferium od Ptolomeja, delo o astrolabu.
📚 Stephen of Pisa (Stefan iz Pize) (aktivan 1127):
Prevodilac medicinskih dela, poznat po prevođenju Tegni (Ars medica) Galena sa arapskog.
📚vEugenius of Palermo (Eugenije iz Palerma) (aktivan oko 1154):
Sicilijanski admiral i učenjak koji je preveo Ptolomejevu Optiku sa arapskog na latinski.
📚 Philip of Tripoli (Filip iz Tripolija) (aktivan u 13. veku):
Preveo je popularno arapsko delo Secretum Secretorum (Tajna nad tajnama), pseudo - Aristotelov tekst koji je bio široko čitan u srednjovekovnoj Evropi.
Ovi pojedinci su bili deo šireg, decentralizovanog prevodilačkog pokreta koji se odvijao u različitim centrima, ne samo u Toledu, već i u južnoj Italiji (Salerno, Palermo) i južnoj Francuskoj (Marsej, Montpellier).
Njihov rad je bio fundamentalan za evropsku nauku i filozofiju, jer su premošćavali jaz u znanju nastao nakon pada Rimskog carstva na zapadu.
...
Pored već pomenutih srednjovekovnih i rano-novovekovnih učenjaka, drugi istaknuti orijentalisti koji su značajno doprineli prevođenju arapskih dela su:
📚 Johann Jakob Reiske (Johan Jakob Rajske) (1716–1774):
Nemački filolog i orijentalista koji je podstakao prelazak sa prevođenja naučnih tekstova na prevođenje arapske književnosti. Bio je jedan od prvih koji se bavio prevođenjem autentične arapske poezije, uključujući ode iz zbirke Muʿallaqāt.
📚 Sir William Jones (Ser Vilijam Džons) (1746–1794):
Britanski filolog i sudija u Indiji, ključna figura u osnivanju moderne filologije (proučavanja jezika). Iako je najpoznatiji po proučavanju sanskrita, njegovi radovi su inspirisali druge naučnike da proučavaju arapsku književnost uporedo sa evropskom.
📚 Edward Pococke (Edvard Pokok) (1604–1691):
Engleski orijentalista i profesor na Oksfordu, koji je sakupio mnoge arapske rukopise i stimulisao interesovanje za arapsku književnost u Engleskoj.
📚 Thomas Erpenius (Tomas Erpenijus) (1584–1624):
Holandski orijentalista i jedan od prvih koji je uspostavio studije arapskog jezika na akademskom nivou u Evropi. Njegova dela su uključivala gramatiku arapskog jezika, što je olakšalo budućim generacijama pristup arapskim tekstovima.
📚 Ignaz Goldziher (Ignac Goldcijer) (1850–1921):
Mađarski orijentalista i osnivač modernih islamskih studija. Njegova fundamentalna dela o islamskoj teologiji, pravu i tumačenju hadisa su bila zasnovana na dubokom poznavanju arapskih primarnih izvora.
Ovi naučnici su, zajedno sa ranije pomenutima, izgradili temelj za razumevanje arapske i islamske kulture u Evropi.
...
Nastavljajući spisak značajnih ličnosti koje su doprinele prevođenju arapskih knjiga, posebno u novijoj istoriji i savremenom dobu, vredi istaći:
📚 Khaled Osman (Kaled Osman):
Savremeni književni prevodilac koji prevodi sa arapskog na francuski jezik. Preveo je veliki broj romana pisaca iz Egipta i drugih arapskih zemalja i dobitnik je nekoliko nagrada za prevođenje, uključujući nagradu Francuske akademije.
📚 Sampsa Peltonen (Sampsa Peltonen):
Radi kao prevodilac sa arapskog i francuskog na finski jezik, prevodeći dela autora kao što su Hassan Blasim, Alaa Al Aswany i drugi.
📚 Anthony Calderbank (Entoni Kolderbank):
Britanski prevodilac sa diplomom iz arapske književnosti, koji je preveo dela značajnih arapskih autora kao što su Nagib Mahfuz (Naguib Mahfouz), Sonallah Ibrahim i Youssef al-Mohaimeed.
📚 Salma Harland (Salma Harland):
Britansko-egipatska književna prevoditeljka i urednica koja radi na relaciji arapski-engleski i aktivna je u savremenoj prevodilačkoj sceni.
📚 Richard Jacquemond (Ričard Žakemon):
Profesor moderne arapske književnosti i jezika na Univerzitetu Aix-Marseille i aktivan prevodilac i istraživač, posebno u kontekstu izdavanja arapske književnosti u Francuskoj.
Ovi savremeni prevodioci se često fokusiraju na prenošenje novijih, živih glasova arapske književne scene u Evropu, a projekti poput LEILA (Arabic Literature in European Languages) aktivno rade na promociji i prevođenju novih arapskih autora.
